Tijdens de tweede gemeenteraadsvergadering van de nieuwe gemeente Hoeksche Waard werd uitgebreid gedebatteerd over het zogenaamde hoofdlijnenakkoord dat door de coalitiepartijen CDA, SGP, CU en LokalenHW was ingebracht.
Dit akkoord kunt u hier lezen.
Fractievoorzitter van de PvdA, Piet Westdijk, zette het debat in met de onderstaande woorden:
“Voorzitter,
In de krant stond afgelopen vrijdag dat de oppositiepartijen tot spijt van de coalitie afgelopen woensdag waren vervallen in oude politiek. De definitie daarvan was dat wij het traditionele gevecht tussen coalitie en oppositie zijn aangegaan.
En de nieuwe politiek schrijft een maatschappelijk akkoord voor met de tien partijen in de raad, de inwoners en de verenigingen. Het misverstand in deze gedachtegang is dat je tot een zinnig maatschappelijk akkoord kunt komen zonder tegenspraak.
De kritiek die woensdagavond werd uitgesproken vond niet zijn oorsprong in de oude politiek, waar volgens mij niets tegen is, maar in het beoordelen van het stuk dat voor ons ligt. En net als woensdag zeg ik vanavond dat de fractie van de PvdA daar niet erg van onder de indruk is.
Een scherp verwoord verschil van mening draagt bij aan de kwaliteit van wat uiteindelijk op tafel komt te liggen. Scherpe kritiek wil helemaal niet zeggen dat er geen oog is voor de positieve kanten van de politieke tegenstander.
Vooral ook niet omdat de door de coalitie gekozen aanpak het grote risico met zich meebrengt dat de oppositiepartijen langs de zijlijn komen te staan. Het gaat in het akkoord per slot van rekening voortdurend over ‘wij willen’, of de ‘coalitie wil’ en dat is een te beperkt uitgangspunt om de titel ‘Samen meer waard’ waar te maken.
Overigens zou het buitenspel zetten van de oppositie een schoolvoorbeeld zijn van oude politiek.
De fractie van de PvdA hunkert ernaar om een positieve en constructieve bijdrage te kunnen leveren aan de vormgeving van de nieuwe gemeente. Op basis van het hoofdlijnenakkoord zal dat moeilijk zijn. De woorden ‘stimuleren’en ‘faciliteren’ vormen zo’n beetje de kernbegrippen van deze coalitie.
Het woord initiëren ontbreekt. Dat begrijpt de fractie van de PvdA wel omdat dit staat voor iets in gang zetten en daar kom je pas toe als je ergens een visie op hebt. Dit hoofdlijnenakkoord kent geen visie. Het is een opeenstapeling van verbale inhoudsloze krullendraaierij.
Niets in dit stuk getuigt van het besef dat de coalitie enig idee heeft van de samenhang tussen de diverse beleidsterreinen. Neem bijvoorbeeld het belangrijke onderwerp Mobiliteit en infrastructuur.
Kranteberichten leren dat de doortrekking van de A4 Zuid van Schiedam naar Klaaswaal er voorlopig niet zal komen. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit 11 kilometer lange stukje snelweg veel van de druk zou weghalen op de Heinenoordtunnel. Dat zal dus niet gebeuren.
Dit betekent dat de Hoeksche Waard het zelf moet oplossen door verstandige oplossingen te bedenken voor de N217. Bijvoorbeeld door die te verbeteren met doelgerichte op- en afritten op superrotondes, door een niet onderbroken parallelweg voor landbouwverkeer aan te leggen en een apart veilig fietspad.
Maar vooral ook door ervoor te zorgen in de Hoeksche Waard een rondweg komt waardoor het verkeer uit het zuiden, uit de richtingen Strijen en Zuid-Beijerland, bij Numansdorp de A29 op wordt geleid, waardoor de druk bij de Reedijk wordt verminderd.
Er is onderzoek gedaan naar een vorkstructuur in de zuidrand, maar volgens mijn fractie heb je niets aan een vork zonder steel. De Haringvlietbrug blijft een hindernis voor de doorstroming op de A29, net als de Heinenoordtunnel. Verbreding van de A29 heeft geen enkele zin als ook niet iets wordt gedaan aan brug en tunnel.
De gemeente heeft niet geweldig veel mogelijkheden om de infrastructurele moeilijkheden op te lossen, vooral ook omdat de beslissingsbevoegdheid ligt bij het rijk en de provincie. Daarom is het verstandig om te kijken naar alternatieven, zoals doortrekking van de tram uit Barendrecht naar het busstation in Heinenoord dat kan veranderen in een transferium. Dat zal nodig zijn als het openbaar vervoer zo wordt verbeterd als is beloofd. Ook zou het een geweldig idee zijn om de metro vanuit Spijkenisse door te trekken naar Oud-Beijerland.
Overigens ontbreekt in het hoofdlijnenakkoord in de verbeteringen van het openbaar vervoer het vervoer op maat. Mijn fractie is tevens groot voorstander van het verbeteren van fietsverbindingen.
Een grappig terzijde is wat mijn fractie betreft het idee voor, om het zo maar eens te zeggen, een transferiumdorp speciaal voor studenten. Is dat de oplossing voor jongeren- en studentenhuisvesting, bouwen in landelijk gebied? Jongeren horen thuis in de kernen waar zij een bijdrage kunnen leveren aan de leefbaarheid en het saamhorigheidsgevoel.
Er zijn twee belangrijke onderwerpen die extra druk leggen niet zullen helpen het vraagstuk van de mobiliteit en de infrastructuur op te lossen. Dat zijn de woningbouw en de gewenste economische ontwikkeling. Beide hebben verkeersbewegingen tot gevolg en zullen bijdragen aan het risico op een verkeersinfarct op de N217.
Het coalitieakkoord spreekt van het bouwen van 3000 extra woningen. Extra wil zeggen bovenop het bij de Woonvisie behorende Woningbouwprogramma. De noodzaak van dit aantal wordt nergens onderbouwd.
De PvdA is niet tegen woningbouw, maar de behoefte aan extra woningen moet worden vastgesteld op grond van ontwikkelingen in de Hoeksche Waard en niet op basis van de behoefte aan overloop vanuit Rotterdam. Die deur mag van de PvdA niet worden open gezet, want zodra de IJsselmondisering begint zal die niet meer stoppen en de doodsteek zijn voor de Hoeksche Waard.
Argumenten die pleiten voor extra woningen zijn groeiende werkgelegenheid, het vasthouden van jongeren en het tegengaan van vergrijzing. In het hoofdlijnenakkoord ontbreekt de visie die nodig is voor een evenwichtige ontwikkeling van dit gebied.
De plannen zoals die eind vorig jaar werden gepresenteerd, grote bouwprojecten bij Oud-Beijerland en bij ’s-Gravendeel, beide aan een uiteinde van de N217, zijn onverstandig. Beschikbaarheid van grond mag geen argument zijn voor bouwen. Een nog belangrijker vraag die moet worden beantwoord is of de gemeente wel alle woningbouw wil concentreren op slechts een paar plekken.
Ook is het van belang goed na te denken over de sturingsmiddelen die een gemeente met woningbouw heeft om vergrijzing en leegloop tegen te gaan. Grote bouwlocaties bij twee dorpen maken de andere dorpen daardoor mogelijk tot sterfhuizen.
Ook de economische ontwikkeling van de Hoeksche Waard vergt een realistischer visie. Het is niet nodig nieuwe bedrijventerreinen te ontwikkelen. Verstandiger is het om de bestaande terreinen te intensiveren. Een overweging zou kunnen zijn om de 20 hectare aan de Boonsweg niet slechts voor 50 procent maar voor 60 procent te benutten en daardoor de opbrengst te vergroten.
In het algemeen is een bezwaar van de fractie van de PvdA dat in een gemeente het denken in rendement afwezig lijkt. Een goed voorbeeld daarvan is de exploitatie van het recreatieschap, waar elk jaar geld bij moet. Verstandig en rendabel beheer ervan is echter niet mogelijk omdat deze coalitie het weekeinde heeft gehalveerd.
Om die reden zal het met het voornemen om de Hoeksche Waard om te toveren tot een vrijetijdseconomie niets worden. De meeste jonge gezinnen die willen recreëren doen dat vooral ook op zondag. De rigide en onverdraagzame zondagssluiting maakt het vestigingsklimaat voor jongeren beslist niet aantrekkelijk. Tenzij er sprake is van selectie op grond van denominaties.
Een ander idee, waar de fractie van de PvdA niet op voorhand tegen is, is dat voor een foodlab. Wij zouden graag zien dat er verbinding wordt gezocht met de Proefboerderij in Westmaas. Overigens geldt ook voor dit initiatief dat het een extra belasting met zich meebrengt voor de infrastructuur. Dat maakt onderzoek naar de ideale plek noodzakelijk.
Woningbouw, economische ontwikkeling en een vrijetijdseconomie hebben effect op de infrastructuur en de mobiliteit. Bedenk daarbij dat er ook nog een opgave ligt, die door iedereen wordt onderschreven, om de kernkwaliteiten van de gemeente Hoeksche Waard, het landschap, de rust en de ruimte, te versterken. Dat de landbouw de drager is van het landschap, spreekt voor zich.
Een onderwerp, voorzitter, dat mijn fractie zeer na aan het hart ligt, is de manier waarop de gemeente inwoners kan betrekken bij het beleid. Feitelijk gaat de coalitie in het hoofdlijnenakkoord uit van het ideaal van een participatiesamenleving.
Voor een niet onbelangrijk deel van de samenleving gaat dit echter niet op. Veel mensen, en dan vooral de inwoners die het akkoord omschrijft als mensen die kwetsbaar zijn, zijn niet in staat de mogelijkheid te benutten om hun ideeën te delen. Die mensen raken op achterstand als een gemeente achterover leunt door alleen te willen stimuleren en faciliteren, zij raken steeds meer vervreemd van de samenleving.
Veel mensen zullen erbij moeten worden gehaald, actief. De gemeente moet zich afvragen hoe je een betekenisvolle participatie organiseert, hoe je moet omgaan met verschillen in kennisniveau, hoe je tegenstrijdige belangen met elkaar in evenwicht brengt en hoe je tot eenduidige uitkomsten komt als meer mensen met diverse belangen meepraten.
In dit verband is het van wezenlijk belang hoe het werk van de contactwethouders wordt geregeld en hoe dat contact in het vat wordt gegoten. Hoe verhoudt zich dat tot de portefeuilleverdeling en hoe zit dat met hun vervanging? Zijn ambtenaren de achtervangers? De invulling van deze rol is belangrijk, net als het samenspel met de ideeënmakelaars en de respons op bewonersinitiatieven.
De fractie van de PvdA pleit ervoor om de betrokkenheid van de inwoners in elk dossier zo ver mogelijk aan de voorkant van de meningsvorming te plaatsen. Het zal een grote inspanning vergen om op alle thema’s de afstand te verkleinen en de betrokkenheid te vergroten. Vooral in het erbij betrekken van laagopgeleide mensen die zich afkeren van de politiek en het bestuur, ligt een grote uitdaging.
Ook voor het onderwerp duurzaamheid ziet de fractie van de PvdA de uitdaging waarvoor de Hoeksche Waard zich gesteld ziet. Het is makkelijk en nodig om duurzaamheidseisen te stellen aan de nieuwbouw, die standaard gasloos moet zijn en voorzien van zonnepanelen.
Maar de grote opgave ligt in het verduurzamen van bestaande woningen, in combinatie met het asbest vrij maken. Hoe gaat de Hoeksche Waard om met de mensen die dit financieel niet kunnen dragen? Er zullen compensatiemaatregelen nodig zijn. Welke inspanning zal de gemeente leveren en wat verwachten we van HW Wonen?
De opbrengst van de aandelen Eneco zou het best kunnen worden geoormerkt voor het duurzaam maken van het woningbestand. De gemeente zou een duurzaamheids fonds kunnen instellen. Een koddig voornemen van de coalitie is dat zij zegt te streven naar duurzame mobiliteit. Stimuleren en faciliteren is leuk, maar zelf iets doen is belangrijker. In Klaaswaal staat bijvoorbeeld geen enkele laadpaal.
In dit verband wijst mijn fractie erop dat voor haar het Sociaal Domein van groot belang is. De PvdA hecht grote waarde aan armoedebestrijding en het helpen van mensen die op het bestaansminimum leven. In de uitwerking van de concrete doelstelling van de gemeente moet aandacht zijn voor het vroegtijdig signaleren van moeilijkheden. Dat maakt tijdig ingrijpen mogelijk.
De sociale dienst moet de moeilijkheden proberen voor te zijn in een cultuur van vertrouwen en behulpzaamheid en niet, zoals lang het geval was op basis van wantrouwen. Investeren in het wegwerken van armoede en het op een hoger plan zetten van schuldhulpverlening kunnen naar onze mening uiteindelijk zelfs leiden tot besparingen.
Wat ons betreft is het een schande dat in ons rijke land nog altijd mensen afhankelijk zijn van voedselbanken. Het zou een doel moeten zijn om die overbodig te maken in de gemeente Hoeksche Waard. Samen meer waard betekent voor ons dat er geen armoede is.
Dat de WIHW is opgesplitst doet mijn fractie deugd. Het was een speerpunt in ons verkiezingsprogramma dat de sociale dienst weer een gemeentelijke dienst zou worden en dat wat vroeger de sociale werkplaats was, onder de naam WIHW bedrijven, weer zou verzelfstandigen. De PvdA was wel verbaasd over dit besluit omdat de directeur van WIHW met grote stelligheid had beweerd dat die splitsing niet nodig was.
Onze vraag is hoe wordt vormgegeven aan HW Werkt! Is het de bedoeling dat de raad het doet met het hierover uitgebrachte persbericht of wordt over rol en opzet van HW Werkt! nog op een andere manier gecommuniceerd?
De talrijke gedachten die in het hoofdlijnenakkoord worden uitgesproken over de zorg roepen bij de fractie van de PvdA veel vragen op. Een voorbeeld van een losse flodder uit dit hoofdstukje is de opmerking onder het kopje ‘Helpen is goed, voorkomen is beter’:, ik citeer: ,,Preventieve projecten die erop gericht zijn specialistische jeugdzorg te voorkomen. ‘’ Einde citaat. Wij zijn erg benieuwd naar de uitwerking van al die ideeën en opmerkingen, zoals ook naar de manier waarop de sociale hypotheek wordt ingezet. Geldt die bijvoorbeeld alleen voor stenen?
Er is nu een hoofdstukje Cultuur en erfgoed, maar de sport ontbreekt. Dat is toch niet uit angst dat jongeren vooral op zondag willen sporten? Juist sportbeoefening kan bijdragen aan het versterken en vitaliseren van de dorpen. Het is gezond, het amuseert en het stimuleert samenwerking.
Het hoofdlijnenakkoord kent voor het onderwijs een zelfde tekort als voor sport. Er is geen visie op onderwijs.
Er is nu wel een tekst over cultuur en erfgoed maar evenmin een visie. Tijdens het cultuurdebat in de aanloop naar de verkiezingen bleek ook pijnlijk dat veel partijen onbekend zijn met dit onderwerp. De PvdA wil verenigingen versterken, bestaande en nieuwe initiatieven in beeld brengen. Er zijn culturele broedplaatsen nodig en het muziekonderwijs verdient veel steun en aandacht. Op dit terrein heeft de cultuursector in de Hoeksche Waard al laten weten te willen participeren. De coalitie spreekt van een cultuuraanjager. Is dat iemand buiten de gemeente, of gaat het om een ambtenaar?
Het lijkt ons niet dat DOK-C de enige gesprekspartner moet zijn van de gemeente. Denk ook aan Museum Hoeksche Waard, de Stichting Erfgoedkoepel Hoeksche Waard en de Stichting Dichter bij de Molen. En er zijn er vast nog meer
Voor het uitvoeren van beleid, voor zover dat ooit tot stand zal komen, is geld nodig. Om te voorkomen dat we aan het eind van deze betrekkelijk korte raadsperiode voor verrassingen komen te staan, is het verstandig om initiatieven snel door te rekenen.
De coalitie zal keuzes moeten maken, want een sluitende begroting is nodig, ook voor het perspectief op de komende jaren. Instrumenten zijn inkomsten verhogen, bijvoorbeeld door te streven naar rendement op het recreatieoord of een hogere opbrengst van het bedrijventerrein aan de Boonsweg, of verlagen, bijvoorbeeld door de lasten voor de inwoners zo laag mogelijk te houden.
Mijn fractie is voor zo gunstig mogelijke lasten, maar zij beseft dat een middeling van tarieven toekomstige schommelingen kan voorkomen en bijdraagt aan een evenwichtige begroting.
Het is fijn om te horen voorzitter, dat het uitgangspunt van de door veel partijen in de Hoeksche Waard zo gewraakte Nota Ruimte inmiddels breed wordt omhelsd: Behoud door ontwikkeling. Die drie woorden verwoorden voor mijn fractie precies het ambitieniveau dat we moeten nastreven.
Ik sluit af met een verwijzing naar mijn inbreng van afgelopen woensdag, waarin ik kanttekeningen heb geplaatst bij de onevenwichtige en verbrokkelde portefeuilleverdeling. Wij zien een reactie daarop graag tegemoet.”
Het gehele debat kunt u hier terugkijken.
