PvdA in de raad november 2020
Er was in november niet alleen een reguliere besluitvormingscyclus, ook de Programmabegroting 2021-2024 werd behandeld en vastgesteld. Voor de PvdA maakt burgerlid Ruben Smit zijn debuut met een maidenspeech over de oprichting van de stichting Samenwerking Onderwijs en Bedrijfsleven (SOB).
De fractie had in totaal 45 vragen over de Programmabegroting, een record. En dan te bedenken dat zij zich daarbij moest inhouden. Het waren vooral technische vragen, met soms stiekem een politieke lading. De vergaderingen duurden in beide cycli eindeloos lang.
Nog altijd is de schaalsprong niet gemaakt. In de oordeelsvormende vergaderingen is het de bedoeling dat een politiek debat wordt gevoerd. In november ging meer dan de helft van de tijd heen met het stellen en beantwoorden van technische vragen. Het lukt maar niet om efficiënt te vergaderen doordat het niveau blijft steken op dat van dorpspolitiek.
Gezien het belang van de begroting is de volledige inbreng toegevoegd, zowel die van de oordeelsvormende als die van de besluitvormende vergadering. Verder is er een aparte toelichting op het stemgedrag met betrekking tot amendementen en moties.
Inbreng oordeelsvormende vergadering Programmabegroting 2021-2024
5 november 2020
Wij zijn net over de helft van de eerste termijn van deze raad in de gemeente Hoeksche Waard. En onze zorgen over de financiële positie nemen eerder toe dan af, doordat die niet stabiel is. Van meet af aan gebruikt de fractie van de PvdA het woord fragiel. Dat woord is ook van toepassing op de begroting die vandaag voorligt.In het voorwoord van de programmabegroting staat dat gemeente Hoeksche Waard er in vergelijking financieel sterk voor staat, zonder voorstellen voor belastingverhogingen of bezuinigingen. ,,Sterker nog’’, zo zegt het college in het voorwoord, ,,we trekken 2,5 miljoen euro extra uit voor nieuw beleid.’’
Onze vrees, zoals we die hebben uitgesproken bij de behandeling van de Perspectiefnota, wordt meer dan bewaarheid. Het meeste geld voor nieuw beleid gaat naar de tekorten in de jeugdzorg. Voor al die andere ambitieuze doelen op het terrein van de Openbare Ruimte, de WMO en de Economie is niet veel over.
Bij dat jeugdbeleid past de kanttekening dat veel tot dusver regionaal beleid naar de gemeente komt. Die moet dat zelf aanpakken. Zijn daarvoor, los van de voorspelde extra uitgaven, de middelen en de mensen beschikbaar, hoe zal dat doorwerken in de begroting?
Nog even los van massieve onzekerheden over de herverdeling van het gemeentefonds, nadelige effecten van harmonisaties en de coronacrisis. Het voorwoord is vooral taal, net als de programmaplannen, niet concreet en ten onrechte optimistisch van toon. Er kan namelijk te veel misgaan, tot een bedrag van ruim 22 miljoen euro.
Laten we het Sociaal Domein als voorbeeld nemen, waar de aanpak flodderig is. Dit domineert, net als overal, de uitgaven. Het gaat al even niet meer alleen om ruimtelijke ordening, openbaar groen en de uitgifte van paspoorten. Het gaat vooral om de Jeugdzorg, de WMO, de Participatiewet en het bestrijden van eenzaamheid en armoede.
Beleid en taken op deze terreinen zijn gebaseerd op diverse wetten, verschillende regelgeving en diverse manieren van uitvoering. Dat maakt het niet gemakkelijk en het wordt nog moeilijker als de uitgaven nog meer stijgen dan was voorzien. Op sommige terreinen ontstaat dan het risico om de grip te verliezen.
Wie greep wil houden of krijgen moet achter het stuur plaatsnemen en zelf beleid formuleren, bijvoorbeeld op de verscheidene terreinen van het Sociaal Domein. Neem het antwoord van het college op onze vraag, 45, over het uitblijven van de Uitvoeringsagenda Samen tegen armoede.
Er is geen beleid, maar er komt wel een plan van aanpak. Niemand weet waar dat op is gebaseerd. Niemand weet tot dusver ook, zo blijkt uit het antwoord, waarvoor volgend jaar 500.000 euro beschikbaar moet zijn en waarom dat in de jaren daarna slechts 150.000 euro zal zijn. Als uit de agenda blijkt dat er voor de jaren vanaf 2022 aanvullende middelen nodig zijn, zal het college daarover met de raad in gesprek gaan.
Eigenlijk is het nietszeggende antwoord schandelijk. Het armoedebeleid was een speerpunt. Het is halverwege vorig jaar aangekondigd en het blijft vooralsnog steken in een nogal beperkt onderzoek naar verborgen armoede. Dat er nu nog een nieuw beleidsplan Schulddienstverlening moet worden ontwikkeld is eveneens een schande.
Het gaat bij een begrotingsbehandeling om geld, maar natuurlijk ook over beleid waarin een gemeente moet investeren. In de jeugdzorg gaat het om preventie, voorkomen dat jongeren een beroep moeten doen op de jeugdzorg. Ook op andere terreinen gaat de kost voor de baat ten behoeve van het welzijn en welbevinden van onze inwoners.
Op het terrein van het armoedebeleid heeft de fractie van de PvdA daarom een initiatiefvoorstel ingediend, waaruit blijkt dat investeren uiteindelijk zal leiden tot besparingen. Dat is een paradox die helder oplicht uit alle literatuur over dit onderwerp; het ondersteunen van mensen heeft uiteindelijk tot gevolg dat minder geld wordt uitgegeven.
De fractie van de PvdA was eerlijk gezegd zelf een beetje verbaasd over het aantal vragen dat rees bij het lezen van de programmabegroting. We hebben ons zelfs nog moeten beperken. Dat komt naar onze mening vooral door het hoge abstractieniveau waarmee risico’s enigszins worden verhuld.
Neem onze vraag, 44, over de te realiseren opgaven en de effecten daarvan op de begroting. Als het zou zijn uitsproken had het antwoord vast een beetje geïrriteerd geklonken, maar het is voor ons ergerlijk in zijn nietszeggendheid. Mijn fractie heeft niet gevraagd naar de verwerking van de begrotingen van de vijf voormalige gemeenten in de begroting.
Onze vraag was hoe rekening wordt gehouden met de nu al bekende extra uitgaven. Zoals voor het zwembad in Numansdorp. Daar had de voormalige gemeente Cromstrijen zo’n zes miljoen voor gereserveerd. Het collegevoorstel, waar al min of meer ja tegen is gezegd, is ruim drie miljoen duurder.
Ook de renovatie van dorpshuis De Swaensvoet in Nieuw-Beijerland en sporthal Apollo in Strijen zullen veel meer kosten dan in de voormalige gemeenten was begroot. Het college zegt in zijn beantwoording dat de voorstellen in de maak zijn, maar koppelt daar geen bedragen aan. Iedereen kan op zijn klompen aanvoelen dat die extra uitgaven van invloed zijn op de begroting.
Het antwoord is dus meer dan flauw, omdat er direct gevolg is voor de financiële positie van de gemeente. De fractie van de PvdA zal de rekensom niet uit en te na voorrekenen, maar iedereen die naar de getallen in deze programmabegroting kijkt ziet dat de reserves die zijn ingebracht door de vijf voormalige gemeenten al voor het overgrote deel zijn verstookt.
Ook onze vraag over de inzichtelijkheid van de voorspelde teruggang in inhuur is niet tot onze tevredenheid beantwoord. Ook hier gaat het weer om woorden zonder concrete betekenis. Ik zal onze vraag verduidelijken aan de hand van een voorbeeld. Gemeente Hoeksche Waard heeft meer dan een handvol ambtenaren geleverd aan de Veiligheidsregio wegen de coronacrisis.
Leidt zoiets tot een stijging van de inhuur? Een verhandeling over het dekken van de kosten zegt tot niets over het daadwerkelijk inhuren van extra krachten. Waarom wordt zoiets niet, onder vermelding van beleidsterreinen, concreet gemaakt?
Het gaat natuurlijk om een degelijke begroting maar ook om het welbevinden van onze inwoners. Het is daarom mooi om te lezen dat er wordt gewerkt aan een glasvezelverbinding voor een snelle internetverbinding voor de thuiswerkers Maar, laten we ook aandacht geven aan bijvoorbeeld de groeiende eenzaamheid.
Het valt ons op dat het op een aantal terreinen met een heel traag slakkengangetje beleid en actie tot stand krijgen. We hebben die kritiek op het gebied van armoede, we zien de noodzaak op gebied van sociaal domein maar ook een zaak als de regenbooggemeente komt maar niet uit de verf, zoals blijkt uit het antwoord op onze vraag.
Inbreng besluitvormende vergadering Programmabegroting 2021-2024
Donderdag 12 november 2020
Tot onze verbazing ging tijdens de oordeelsvormende vergadering over de begroting veel tijd verloren met het stellen en beantwoorden van technische vragen. De fractie van de PvdA wijst er nog maar eens op dat dit niet de afspraak is.
Wij hebben onze dank uitgesproken over de beantwoording, ook van onze vragen. Voor zover wij vinden dat die niet of onvoldoende zijn beantwoord, zullen wij daarop terugkomen zodra de onderwerpen aan de orde komen waarop zij betrekking hadden.
Ik hoop van harte dat we vanavond de oordeelsvormende vergadering niet nog eens dunnetjes overdoen. Mijn fractie heeft tevreden kunnen vaststellen dat het college ons oordeel deelt dat de begroting fragiel is.
Dit komt doordat we nog niet weten wat de gevolgen zullen zijn van de herverdeling van het gemeentefonds. Evenmin is te voorzien hoe hoog de kosten zullen zijn van de coronacrisis. Verder zullen de nog niet concreet te maken meerkosten voor projecten, die zijn overgenomen van de vijf voormalige gemeenten, ook van grote invloed zijn op de begroting.
De PvdA heeft overwogen of het voor ons zinvol zou zijn om moties en amendementen in te dienen. Daar hebben wij van afgezien. Veel tijd en energie hebben wij gestoken in het formuleren van een initiatiefvoorstel voor het armoedebeleid.
Binnen afzienbare tijd zal dit voorstel aan de raad worden voorgelegd. Onderzoek heeft ons geleerd dat het ondersteunen van mensen op de dor ons voorgestelde manier uiteindelijk tot gevolg zal hebben dat minder geld wordt uitgegeven.
Investeren leidt tot besparingen. Dit weerspiegelt de ambitie van de PvdA om bij te dragen aan beleid dat stand zal houden. Het beoogde effect is het bestrijden en voorkomen van armoede in Hoeksche Waard, die uiteindelijk een gemeente wordt zonder armoede. En waar uiteindelijk op een terloopse en vanzelfsprekende manier de verborgen armoede wordt aangepakt.
Tot dusver wordt het beleid gevoerd op basis van fragmentarische gegevens en een achterhaald instrumentarium op het gebied van de schuldhulpverlening. Dat is inadequaat en helpt de inwoners niet. Juist nu, in deze crisistijd, waarin steeds meer mensen in de schulden geraken, is effectief beleid noodzakelijk. Het is wel duidelijk dat dergelijk beleid effect zal hebben op de uitkomsten van de begroting, al met ingang van volgend jaar.
Mijn fractie weet zich gesteund door het Nibud, de afgelopen dinsdag door deze raad bejubelde nationale ombudsman, het centraal planbureau, het sociaal cultureel planbureau; eigenlijk door iedereen die verstand heeft van deze materie. Volgens de nationale ombudsman zijn ingrijpende verbeteringen in het huidige schuldhulpstelsel nodig om de nieuwe golf verzoeken voortvarend en effectief te behandelen.
Armoedebeleid is gebaseerd op politieke keuzes. Die vragen om een herschikking van de fondsen in het Sociaal Domein. Het voorgestelde beleid zal, zeker in eerste aanleg, meer inzet vragen, zowel financieel als personeel. Een proactieve aanpak is vanzelfsprekend geneigd tot een grotere ruimhartigheid.
Tot dusver is in de gemeente Hoeksche Waard geen armoedebeleid dat is gebaseerd op beleidsoverwegingen en uitgangspunten. Een adequaat Uitvoeringsprogramma is daardoor moeilijk op te stellen, hoewel dat zal bijdragen aan het invullen van solidariteit, een inclusieve samenleving en bestaanszekerheid.
Ik verwijs hier nog maar eens naar onze inbreng tijdens de Perspectiefnota, waar mede door toedoen van de meerderheid van deze raad niets is gedaan. Het gevolg is stilstand en nadelig effect voor de kwetsbare groepen in de samenleving.
Ik rond af. Wij spreken ons vanavond uit over een begroting 2021 en de meerjarige begrotingen 2022 -2024. De begroting 2021 is de laatste begroting in deze raadsperiode die wij nog volledig kunnen waar maken. In de tweede termijn zal de PvdA ingaan op de ingediende moties en amendementen.
Winkeltijdenverordening
Een belangrijk onderwerp van de reguliere cyclus was de Winkeltijdenverordening. De voltallige oppositie verenigde zich in een amendement voor verruiming van de openingstijden op zondag. En vond de voltallige coalitie tegenover zich. Het ging in de discussie niet om inhoudelijke argumenten maar uitsluitend om een religieuze overtuiging.
De manier waarop de vruchteloos discussie verliep leerde dat dit onderwerp hoog op de agenda zal staan bij de coalitievorming na de verkiezingen in 2022. Uiteindelijk stemde de oppositie in met een amendement dat een geringe verruiming rond de kerstdagen tot gevolg zal hebben.
Een door de PvdA voorgesteld compromis werd niet serieus genomen. Hierbij, voor alle duidelijkheid de inbreng:
Inbreng Oordeelsvormende vergadering dinsdag 3 november 2020
Eerlijk gezegd bedoel ik het net zo onaardig als het klinkt: de Winkeltijdenverordening waarover de raad zich vanavond buigt, heeft veel weg van een opmaat naar een nieuwe herindeling van één naar vijf gemeenten.
Volgens de Wet algemene regels herindeling hoeft de Winkeltijdenverordening niet te worden geharmoniseerd, maar er staat nergens dat het niet mag. En wat de fractie van de PvdA betreft is dat een wenselijke stap.
Op 8 januari 2019 heeft mijn fractie zich uitgesproken tegen dit onderdeel van het Hoofdlijnenakkoord omdat er sprake is van zondagssluiting, al zijn daar uitzonderingen op gemaakt. Aan dat standpunt is niets veranderd, omdat dit een verordening is die discrimineert en ervoor zorgt dat er in de kernen geen gelijk speelveld is.
Ik verwijs naar de inbreng van de Detailhandelsraad die terecht erg kritisch is over de gang van zaken en de verordening zoals die voorligt. De kern van de kritiek van de Detailhandelsraad is dat de selectieve uitzonderingen erg onrechtvaardig zijn en in een gemeente waar één beleid zou moeten gelden niet te verdedigen zijn.
Het zou consequent zijn geweest als het college had gekozen voor het schrappen van de uitzonderingen, omdat dit in lijn zou zijn geweest met het kennelijke uitgangspunt dat de zondagsrust moet worden geëerbiedigd, ook door anderen dan de lidmaten van de kerken.
Dat was kennelijk te gortig. Kennelijk is in de huidige politieke context mogelijk een compromis het hoogst haalbare. Dat zou kunnen zijn dat de uitzondering die geldt voor de kern Oud-Beijerland blijft gelden, maar dan ook voor heel de gemeente.
Hiermee voorkomen we discriminatie en de harmonisatie van oneerlijke concurrentie. Mocht dit voorstel geen weerklank vinden, dan zal de fractie van de PvdA tegen deze Winkelverordening stemmen.
Inbreng besluitvorming Winkeltijden verordening
Donderdag 10 november 2020
Tijdens de oordeelsvormende vergadering over de Winkeltijden verordening is gebleken dat deze raad diep verdeeld is over het voorliggende voorstel.
Vooral over de handhaving van de diverse uitzonderingen die golden in de vijf voormalige gemeenten is stevig gedebatteerd.
Ook mijn fractie heeft de vraag gesteld hoe dit kan in deze gemeente. Dit lijkt op een soort herindeling in versplintering. We maken geen stap vooruit, maar zetten een stap terug.
Mijn fractie vindt dat de Winkeltijden verordening zoals die nu voorligt een vorm van discriminatie in zich heeft. Die kun je op twee manieren opheffen. De ene is om alle uitzonderingen in alle dorpen te schrappen. De andere is om alle uitzonderingen in alle dorpen te laten geleden.
Tot onze spijt bleek er geen meerderheid voor het door ons voorgestelde compromis om de uitzonderingen die gelden in Oud-Beijerland voor heel de gemeente geldend te verklaren.
Het college en de coalitiepartijen hebben dit van tafel geveegd. Met als gevolg dat de religieuze vrijheid van de een, de praktische vrijheid van handelen van de ander op zondag beperkt. Dit is niet van deze tijd en onredelijk.
Om die reden heeft de fractie van de PvdA besloten samen met andere partijen een amendement in te dienen dat recht doet aan deze tijd, en in lijn is met wat in meer dan negentig procent van Nederland gebruikelijk is. Het voorgestelde amendement discrimineert niet en laat de vrijheid van ondernemen aan de ondernemers.
Jeugdzorg
De gemeenteraad moest zich in deze buigen over twee zienswijzen ten aanzien van de jeugdzorg Zuid Holland Zuid. De eerste ging over de nieuwe governance (besturing) van de jeugdzorg. Een rapport van het bureau Anderson Elffers Felix heeft een groot aantal aanbevelingen opgeleverd. Dat leidt o.a. tot een andere positionering van de Service Organisatie Jeugd. De PvdA-fractie kan zich in grote lijnen vinden in de nieuwe governance al hebben we kanttekeningen geplaatst bij het ambitieniveau en de hoeveelheid kanttekeningen.
Het nieuwe inkoopkader moet leiden tot een nieuwe inkoopstrategie en afspraken met de zorgaanbieders. Waarschijnlijk gaat het ook leiden tot minder zorgaanbieders. De PvdA-fractie is positief over deze stappen. We zien het inkoopkader als een kans om de juiste zorg te bieden, meer samenwerking en innovatie te stimuleren en om de trend van stijgende kosten te doorbreken. Om dit te benadrukken hebben wij samen met de VVD en SGP een amendement gesteund. Ook een amendement van Groen Links ten aanzien van de duur van de zorg hebben wij ondersteund. Beide amendementen werden met grote meerderheid aangenomen.
Stichting Samenwerking Onderwijs en Bedrijfsleven (SOB)
De fractie van de Partij van de Arbeid juicht initiatieven die bijdragen aan een ‘vitale arbeidsmarkt’ toe. De stichting Samenwerking Onderwijs en Bedrijfsleven (SOB) heeft als doel het onderwijs en bedrijfsleven dichter bij elkaar te brengen door allerlei activiteiten te organiseren die loopbaanoriëntatie voor een brede doelgroep mogelijk maken. De voornaamste focus ligt op jongvolwassene en richting de zorg en de voedselbranche.
Tijdens de oordeelsvormende vergadering hebben we nog wel wat kanttekeningen aangebracht waardoor de stichting beter tot haar recht komt. Om succesvol te zijn is een scherpe doelgroep belangrijk, wat wil je bereiken en voor wie? Daarnaast speelt mee dat loopbaanoriëntatie best wel breder te trekken is. Extra aandacht kan er wat ons betreft naar kinderen en jongvolwassene waarvan de ouders niet kunnen werken, hoe kun je hun referentiekader verbreden.
Wanneer je aan kinderen en jongvolwassen carte blanche vraagt welke beroepen volstrekt willekeurige personen uitvoeren, zal hieruit blijken dat ook kinderen en jongvolwassene nog steeds opgroeien met het idee dat er bepaalde mannenberoepen zijn en bepaalde vrouwenberoepen. Een man wordt niet direct geassocieerd met het werk in als verpleger in de zorg en een vrouw niet als monteur. Hoe bijzonder en mooi zou het zijn als een stichting zoals de SOB hierin laat zien dat wat jij wilt worden en wie jij wilt zijn niet afhangt van jouw genderidentiteit.
In de beantwoording gaf de wethouder aan dat er inderdaad sprake is van een brede doelgroep, maar dat de aanpak per doelgroep verschilt. Het verbreden van het referentiekader is al reeds een subdoel van de stichting en dat blijft een substantieel onderdeel. Zo wordt er bijvoorbeeld binnenkort een ‘girlsday’ voor techniek georganiseerd. Voor de PvdA was dit dan ook een hamerstuk.
Ombudsvoorziening
Hoeksche Waard heeft ervoor gekozen om zich aan te sluiten bij de Nationale Ombudsman in Den Haag, die voortaan de tweedelijns klachtenvoorziening voor zijn rekening zal nemen. De gemeenschappelijke regeling Ombudscommissie Hoeksche Waard wordt opgeheven.
De fractie heeft kritische kanttekeningen geplaatst bij de bejegening van de Ombudscommissie. Die heeft daar zelf ook over geklaagd. Te weinig aandacht vanuit de organisatie, zowel ambtelijk als bestuurlijk.
Het is sterk de vraag of de nationale ombudsman wel zo toegankelijk is voor de inwoners. Net zoals je je kunt afvragen of de dienstverlening zoveel beter zal zijn als wordt verondersteld. De fractie vroeg zich af waarom aansluiting bij de nationale ombudsman een goede aanleiding is om in- en extern te communiceren over de behandeling van klachten. Dat had toch al per 1 januari 2019 gemoeten?
Het werd een hamerstuk, al heeft de fractie met enige tegenzin ingestemd.
