PvdA in de Raad van de Hoeksche Waard, april 2024
PvdA-fractie pleit opnieuw voor armoedebeleid
Op donderdag 4 april was er een extra raadsvergadering over het armoede- en schuldenbeleid. Er ligt nog steeds geen beleidsplan. Er lag wel een discussienota van de wethouder. Daardoor zou het kunnen lijken alsof de hele discussie over armoede opnieuw moet beginnen.
De bijdrage van fractievoorzitter Mark de Koning voor het nog te formuleren beleidsplan:
,,Ik denk dat ik niet alleen namens mijn Partij van de Arbeid fractie maar namens iedereen spreek als ik zeg dat wij hier anno 2024 niet over armoede hadden willen praten.
Een op de acht kinderen leeft in armoede. Het CBS geeft aan dat zeker 4, 4 % van de huishoudens te maken heeft met het risico op armoede. Zonder de energietoeslagen van het Rijk lag dat percentage op 7 %.
In het welvarende Nederland en in de welvarende Hoeksche waard zijn er nog steeds gezinnen die het financieel niet rond krijgen, waar stress heerst wegens onbetaalde rekeningen, schulden en schaarste.
In de Hoeksche Waard moeten we aan de slag om ervoor te zorgen dat niemand meer in armoede hoeft te leven.
We beginnen natuurlijk niet helemaal opnieuw. In de stukken die voorliggen, wordt de Uitvoeringsagenda ‘Samen tegen Armoede 2020-2024’ niet genoemd en als er al een echo van weerklinkt is dat een erg zwakke. Die Uitvoeringsagenda werd op 10 november 2020 in een Raads Informatie Brief gedeeld met de raad. De uitvoering van 10 actiepunten gold, zoals zo vaak in deze gemeente, als beleid.
Ruim voor die tijd, het was midden in de coronacrisis, had de fractie van de PvdA haar ongeduld over het almaar uitblijvende armoedebeleid niet kunnen bedwingen en was met een Initiatiefvoorstel gekomen (30 oktober 2020). Belangrijke punten in dit voorstel waren het vergroten van het bereik van het armoedebeleid en de toegankelijkheid van de regelingen, bestrijden van de kinderarmoede, maar ook het vroeg signaleren en hulp bij het aanvragen van voorzieningen.
In 2020 en nu in 2024 is het voor de PvdA nog altijd van groot belang om eerst de uitgangspunten voor het beleid te formuleren en dan het daarbij behorende instrumentarium de te kiezen. Er is, zo blijkt uit de discussienota die we nu bespreken, nog altijd geen armoedebeleid dat is gebaseerd op beleidsoverwegingen en uitgangspunten.
Onze visie zou moeten zijn dat wij armoede willen uitbannen. Wij maken daarbij graag gebruik van de bouwstenen van ons Initiatiefvoorstel dat nog altijd brandend actueel is, de genoemde Uitvoeringsagenda en de nieuwe inzichten die in de praktijk elders in het land zijn ontstaan Wij hopen dat wij samen met de collega’s en het college de bouwstenen aan kunnen leveren voor een effectief armoedebeleid voor de gemeente Hoeksche Waard.
Een dergelijk beleid richt zich op de lange termijn, met de daarbij behorende middelen.
We moeten dan ook volhardend en vasthoudend zijn en deze aanpak zal over verscheidene perioden moeten worden doorgezet.
Wat zijn, volgens ons, de bouwstenen voor een effectief armoedebeleid?
- Stop met de protocollaire manier van werken door de Sociale Dienst, de intimiderende manier van corresponderen en de vernederende bejegening van mensen. Zoek de maximale beleidsvrijheid in het belang van mensen, leg de wetten niet naar de letter uit maar naar de geest ervan. Denk aan de bijzondere bijstand, de schuldhulpverlening en het eisen van een tegenprestatie. De menselijke maat moet leidend zijn. Wat ons betreft is dat een compleet andere manier van werken. De gemeente Hoeksche Waard heeft te lang en strikter dan noodzakelijk vastgehouden aan toepassing van de hardvochtige Participatiewet, die onder revisie is. Zelfs de beleidsruimte die deze wet wel degelijk ook bood, werd niet gezocht en dus niet gebruikt Het gaat ons om ruimhartige regelingen die worden aangeboden in een sfeer van vertrouwen. Mensen die worstelen met armoede moeten worden geholpen. Niet met protocollen, afvinklijsten, dreigbrieven of formulieren. Ga met de mensen om de tafel en kijk wat wij kunnen doen. En als blijkt als mensen net boven een bepaalde inkomensgrens in de problemen zitten, zeg dan geen nee, maar kijk wat we kunnen doen om hen overeind te houden. Noem het maatwerk.
- Een volgende bouwsteen is het betrekken van mensen bij het beleid waarmee we armoede willen bestrijden en schulden oplossen. Mensen die ervaring hebben met armoede maar ook ervaring met hoe de gemeente hierin optreedt. Schakel hen in, geef hun een duidelijke rol, maak beleid voor en door
- Ruimhartige regelingen zijn nodig. Voor de toekenning van voorzieningen is het naar de mening van de PvdA wenselijk om de inkomensgrens te verhogen tot 150 procent van het bijstandsniveau. Een bandbreedte die in het land steeds vaker maatgevend is voor het uitvoeren van armoedebeleid. Daarbij behoren de toekenning van een kindertoeslag, een energiebijdrage voor ouderen, een extra pakket bij de zorgverzekering, het stimuleren van kinderen uit gezinnen met een laag inkomen met gratis toegang tot een sportvereniging en het honoreren van aanvragen voor cultuur en educatie. Ook hier, pas maatwerk toe.
- Een andere bouwsteen is dat een ruimhartig en effectief armoedebeleid in belang is van ons allemaal. Het zorgt ervoor dat iedereen, zonder schaamte en belemmeringen, mee kan doen. In onze overtuiging leidt een dergelijk beleid, ruimhartig, proactief en doortastend tot meer effect. Het zal uiteindelijk goedkoper zijn dan de uitvoering van het beleid zoals dat er tot nu toe was. De opvatting van de PvdA is dat minder regels en meer vrijheid leiden tot kostenbesparing tot minder uitgaven voor de gemeente. Wie een uitkering krijgt, moet ruimer dan tot dusver is bepaald kunnen bijverdienen zonder al te veel ingewikkelde regels. Mensen moeten, als het niet lukt, ook terug kunnen vallen op hun uitkering. De gemeente moet daarvoor de ruimte nemen. Mensen kunnen daardoor hun uitkering aanvullen en zichzelf ontwikkelen. Bovendien biedt het hun de rust die ze nodig hebben. Geef mensen een kontje, zodat ze uit de bijstand kunnen komen. Een relatief kleine investering – iets extra’s – kan leiden tot een flinke besparing – geen uitkering meer.
- Een andere bouwsteen is dat Afstemming per regeling en per doelgroep mogelijk en nodig moet zijn. De paradox bij het formuleren van maatwerk is dat beleid gelijkheid kan bereiken met ongelijkheid. Behandel gelijke gevallen gelijk maar behandel ongelijke gevallen ook ongelijk.
- Voorzitter, een integraal beleid suggereert een integrale aanpak. Geen geïsoleerde maatregelen, maar een brede aanpak is nodig. De PvdA vindt dat de gemeente alles uit de kast moet halen om de (zo ruim mogelijke) doelgroep in allerlei opzichten te ondersteunen en maximale mogelijkheden te bieden om mee te doen in de samenleving. Fondsen kunnen daarbij dus ook helpend zijn. Het zou toch duidelijk moeten zijn waar de winst ligt in de samenwerking met stichtingen en fondsen, en waar het absoluut noodzakelijk is dat de gemeente het voortouw neemt. Een integrale aanpak vraagt om alertheid en samenwerking van gemeentelijke overheid, maatschappelijke organisaties en inwoners.
- Een andere bouwsteen is leren van ervaringen. Wat is er gebeurd met het vergroten van het bereik van de Meedoen regeling, de aanpak van brede kansarmoede bij kinderen, begrijpelijke communicatie, het meldpunt vroeg signalering schulden? Wat zijn de concrete resultaten van de beloofde reflectie op de uitvoering? De effecten van de maatregelen staan daarbij centraal. Bereiken we wat willen? En ook hier, betrek mensen bij met ervaringen.
- Een armoedebeleid nieuwe stijl kan niet zonder de ambitie om een gemeente te worden waarin mensen vrij zijn van schulden. De gemeente is niet alleen verantwoordelijk voor de schuldhulp, maar is vaak óók schuldeiser. De opstelling jegens mensen met schulden is doorgaans weinig coulant. Boetes, hoge rentes en incassokosten zorgen voor oplopende schulden. Wantrouwen en repressie regeren het beleid. Mensen verplichten tot schuldhulpverlening kan een goede zaak zijn, maar daar hoort dan bij dat de gemeente medeverantwoordelijkheid neemt voor het welslagen van het traject. Belangrijke elementen’ daarvan kunnen zijn dat schulden en vorderingen die al drie jaar open staan bij de gemeente worden kwijtgescholden. Dat geen boetes en rentes meer worden opgelegd en dat de incassokosten tot een vast (en laag) bedrag worden teruggebracht.
Met zo’n beleid voorkomt de gemeente dat een schuld oploopt tot een hoogte die niet meer te overzien is. Kwijtschelding biedt de kans om in gesprek te gaan, de financiën precies door te nemen en te onderzoeken of ook op andere terreinen hulp nodig is, bijvoorbeeld bij het vinden van werk of de juiste voorzieningen.
Experimenten elders leren dat deze werkwijze op korte termijn meer geld kost, maar op de langere termijn tot besparing leidt. Het advies van de PvdA bij verplichting: Passende ondersteuning, goede voorlichting, een perspectieffonds voor jongeren (waaruit schulden in één keer kunnen worden afgelost), bespreekbaar maken van geldzaken en het laagdrempelig organiseren door bij schuldregelingen te werken met één aanspreekpunt. Deze aanpak, gebaseerd op de menselijke maat, helpt bij het onder controle krijgen van de schuldenproblematiek. Kanttekening: er is een verschil tussen schuldbemiddeling en schuldsanering.
Ik heb de vragen niet stuk voor stuk afgevinkt. We willen een goed gesprek over hoe wij armoede uit kunnen bannen. Als u de antwoorden per vraag wil hebben, leveren we die graag aan. De PvdA-fractie wil met de andere fracties, het college en de ambtenaren aan de slag om te bereiken wat we allemaal zouden moeten willen: geen armoede in de gemeente Hoeksche Waard.
We zouden nooit mogen accepteren dat iemand in armoede moet leven.
“Zolang er armoede bestaat is er geen echte vrijheid”, aldus destijds de president van Zuid -Afrika wijlen Nelson Mandela.
Daar maken wij graag beleid voor!’’
Naar aanleiding heeft de wethouder een aantal toezeggingen gedaan. Bijvoorbeeld om concrete doelen te formuleren om de armoede in de Hoeksche waard te bestrijden.
Wat de PvdA fractie betreft mag het allemaal sneller, duidelijke en vooral socialer.
