PvdA in de Raad, terugblik 2019, vooruitblik 2020 ?

Uiteindelijk mocht de PvdA in de nieuwe gemeente Hoeksche Waard niet ontevreden zijn met de twee zetels die werden behaald bij de verkiezingen ter gelegenheid van de gemeentelijke herindeling. De partij bestond per slot van rekening nog en dat was een wonder op zich, gezien de moeizame aanloop. Er werd een fractie gevormd met twee raadsleden, drie burgerleden, twee steunfractieleden en een fractiemedewerker.

Het was, eerlijk gezegd, wennen in de nieuwe constructie. Er was sprake van een schaalsprong, 37 raadszetels (en 23 – later 26 – burgerleden) voor een inwonertal van 87.000. Bovendien was in de aanloop naar de nieuwe gemeente Hoeksche Waard gekozen voor een voor iedereen nieuw en niet beproefd model van besluitvorming: beoordelen, oordelen en besluiten (BOB). Aan die vergadercyclus werden ook nog themavonden toegevoegd evenals oriëntatiebijeenkomsten met de bevolking.

Twee vergaderingen per week waren eerder regel dan uitzondering. Daarbij kwam dan nog de wekelijkse fractievergadering. De raad werd overspoeld met stukken en leed over heel de linie aan onwennigheid. Nadeel van de nieuwe werkwijze is dat de vergaderingen plenair zijn en dat de agenda alle onderwerpen bevat, zowel de ruimtelijke, als de sociale, als de bestuurlijke, als de financiële.

Al heel snel ventileerden raadsleden uit alle partijen hun onvrede over de gang van zaken. Er ontstond geen politiek debat, de massale vergaderingen werkten verlammend, de vloed aan stukken was overweldigend en de neiging bestaat om alle dossiers uit de voormalige gemeenten die nog moeten worden afgehecht opnieuw tot in detail te bespreken.

Dat is ook een van de moeilijkheden waar deze gemeenteraad tegenaan loopt; er zijn raadsleden die zich vastbijten in details van de uitvoering en er zijn raadsleden die het liever hebben over het beleid en het stellen van de kaders. Dat laatste verdient de voorkeur, maar het bedrijven van dorpspolitiek is vooralsnog niet uit te bannen.

Al met al is de werkdruk fenomenaal hoog en zal het nog wel een tijdje duren voor de dingen gaan zoals ze zouden moeten gaan. Er deden zich ook bijkomende problemen voor. De eerste waarnemend burgemeester moest al na enkele maanden afhaken wegens ziekte, de tweede moest dat ook wegens ernstige ziekte van zijn vrouw, zodat op 23 december de derde waarnemer aantrad.

Er was voortdurend extra overleg met de commissaris van de koning nodig. Bovendien deden zich afsplitsingen voor. De Seniorenpartij kreeg twee zetels, waarvan zich een afsplitste en zich voegde bij de Lokalen Hoeksche Waard. De fractie van D66 brak in tweeën en in de loop van het jaar splitste zich ook de fractie van Lokalen Hoeksche Waard. Het voormalig lid van de Seniorenpartij dat zich bij de lokalen had aangesloten en twee anderen vormen nu de fractie Burger Belangen. De raad telt nu 12 fracties.

In juli werd het gekozen besluitvormingsmodel geëvalueerd. De verwachting is dat begin 2020 de  resultaten daarvan zullen leiden tot een verandering van werkwijze. Wat de fractie van de PvdA betreft zou de  raad het best terug kunnen naar commissievergaderingen voor de diverse beleidsterreinen, maar dat zal niet gebeuren. De keuze zal mogelijk vallen op parallelle sessies, in (hopelijk) kleiner comité dan 63 mensen, van wie de meesten overigens geen verbale inbreng hebben.

Grote onderwerpen waren onder meer: het Hoofdlijnenakkoord van de coalitie, de Perspectiefnota, de Mobiliteitsagenda, de begroting, de Omgevingsvisie, en enkele dossiers in het Sociaal Domein, zoals die over de (financiële) moeilijkheden op het gebied van de Jeugdhulp.

Een pijnlijke constatering is dat de tegenstanders van herindeling zich tot het laatst hebben verzet tegen de harmonisering en de gevolgen daarvan zijn nog altijd voelbaar. Tevens heeft de fractie van de PvdA voorzichtig bezwaar gemaakt tegen het gemak waarmee dossiers worden uitbesteed (Mobiliteit, Cultuurnota, Omgevingsvisie, Armoedebeleid, Regionale Energie Strategie (RES)  et cetera).

Vooral de invulling van beeldvormende en oriënterende bijeenkomsten verloopt moeizaam. Wat zich daarbij aftekent is dat de participatie van de burgers helemaal niet zo eenvoudig is als door de coalitie wordt uitgedragen. De inwoners moeten overal van meet af aan bij worden betrokken, maar daarbij zie je dan dat aan de tafels waaraan over onderwerpen wordt gesproken de meerderheid van de gesprekspartners bestaat uit ambtenaren, raadsleden en burgerleden.

De mensen die politiek actief zijn moeten luisteren en informatie ophalen, maar in de praktijk ontstaat doorgaans een politiek debat op het verkeerde moment en op de verkeerde plaats. Al die overlegsituaties en het gevraagde meedenken hebben al tot gevolg dat de raad geïrriteerd heeft geconstateerd dat – bij voorbeeld met betrekking tot de Omgevingsvisie en de Regionale Energie Strategie – de raad geen plek heeft gekregen in het proces van (politieke) meningsvorming en kaderstelling. Ook de PvdA zal erop toezien dat recht wordt gedaan aan de principes van de representatieve democratie.

Wethouders, coalitiepartijen en anderen verdringen zich in de media met moties en luchtballonnen die doorgaans zonder gevolg blijven. Er wordt veel wind veroorzaakt, maar beleidsmatig is het eigenlijk nogal stil. Er komt niet zoveel van de grond, ook al niet omdat er veel achterstallig onderhoud is te doen door de ambtenaren, het college en de raad.

De PvdA fractie heeft op een aantal belangrijke punten succes weten te boeken. Zo was de fractie mede –indiener van de regenboogmotie, de motie voor het onderzoek naar een depot voor het erfgoed,  heeft ze aandacht gevraagd voor integraal mobiliteitsbeleid, een proactieve aanpak van armoede en structureel muziekonderwijs.

Sommige zaken zoals de regenbooggemeente zijn aangenomen andere staan voor 2020 op de agenda.

Vooruitblik 2020

 Op 31 maart wordt, dat is althans de bedoeling, de nieuwe benoemde burgemeester geïnstalleerd. De eerste maanden van 2020 staan voor de fractievoorzitters in het teken van het vele werk dat selectie en beoordeling van de kandidaten met zich meebrengt.

Voor de fractie van de PvdA komen er enkele belangrijke dossiers aan, waarop zij haar stempel wil drukken, zoals het Armoedebeleid (socialer), het Mobiliteitsplan (vanuit een overkoepelende blik), het Omgevingsplan (zorgvuldig), de Woonvisie (gestuurd door de eigen behoefte), de Regionale Energie Strategie (duurzaam), de Cultuurnota (realistisch), het Sociaal Domein (ingewikkeld) en de verdere harmonisatie (een voortdurend proces).

In het kort komt het erop neer dat de PvdA zal pleiten voor een integrale benadering. Wonen, Mobiliteit, (duurzame) Energie en Ruimtelijke Zaken (Omgevingsvisie) zijn met elkaar verknoopte dossiers. Op het gebied van het Armoedebeleid is er in het land veel beweging en in de Hoeksche Waard is er eigenlijk niets en mag het beleid wat de PvdA betreft meer zijn gebaseerd op vertrouwen en hulpverlening dan op wantrouwen en afrekenen. Te gemakkelijk wordt de mens vergeten.

Het Sociaal Domein vergt veel aandacht omdat ook daar veel dossiers met elkaar verbonden zijn. En bij de harmonisatie gaat het om belangrijke zaken als projectsubsidies voor bijvoorbeeld de huiskamers in de verzorgingstehuizen en het Odensehuis.

Kennelijk heeft de nieuwe gemeente onder inwoners energie losgemaakt. Talrijke mensen hebben bijgedragen aan bijvoorbeeld de Omgevingsvisie, het praten over de Cultuurnota en tal van andere onderwerpen. Het is zaak om die inbreng te bestendigen en ervoor te zorgen dat niet alleen de welbespraakte en assertieve inwoners hun steentje bijdragen, maar ook de mensen die daar van nature niet zo toe zijn geneigd.

In ieder geval wil de fractie doorgaan met organiseren van spreekuren waarbij burgers hun ideeën kunnen delen en vragen kunnen stellen. Ook willen wij net als in 2019 doorgaan met werkbezoeken.

De fractie van de PvdA bestaat uit een klein gezelschap dat met wisselend succes veel werk heeft verzet. Voor het komend jaar is het ambitieniveau hoog, ook al omdat de raadsleden langzaam maar zeker hun vorm vinden en meer en meer helpen vorm te geven aan het politieke debat.

Een pijnpuntje waar de fractie zo af en toe gewag van maakt in de beraadslagingen is dat er veel ambities zijn van deze coalitie voor economische (en dan vooral ook recreatieve) ontwikkelingen, maar dat zij tegelijkertijd met de zondagsluiting het weekeinde heeft gehalveerd. Dat drukt ons weer met de neus op het feit dat de religieus geïnspireerde kiezer de stembus trouw bezoekt en dat de seculiere kiezer dat niet doet, met een ongeëvenaard confessionele coalitie tot gevolg.

Het spreekt voor zich dat dit jaaroverzicht en deze vooruitblik slechts een uitsnede zijn. Als er vragen zijn of indien er behoefte bestaat aan meer informatie over een bepaald onderwerp dan kunnen de leden daarvoor vanzelfsprekend terecht bij de fractie.