PvdA in de Raad van de Hoeksche Waard, juli 2021

11 augustus 2021
PvdA in de raad van juli  

In juli waren er twee besluitvormende vergaderingen, waarvan de voorbereiding voor die van 13 juli was in de oordeelsvormende vergadering van 29 juni.

Vergadering Perspectiefnota 6 juli 2021

Op dinsdag 6 juli vielen de oordeels- en de besluitvorming samen. De Perspectief nota 2022, de Zomerrapportage 2021en de Jaarstukken 2020 werden op die dag besproken. Het was de eerste fysieke bijeenkomt in tijden en dan ook nog op een bijzondere plaats: het stadhuis in Dordrecht. Dordrecht was gekozen omdat er kennelijk in de gemeente Hoeksche Waard geen geschikte locatie kon worden gevonden waar kon worden vergaderd met inachtneming van de RIVM-richtlijnen.

De bijdrage van de PvdA-fractie in eerste termijn luidde als volgt:

Inbreng Perspectiefnota en Zomerrapportage 6 juli 2021

Voorzitter,

Allereerst mooi dat u allemaal de moeite heeft genomen om naar mijn geboorteplaats Dordrecht af te reizen voor deze vergadering. Dordt de stad van gebroeders Johan en Cornelis de Witt. Twee grote staatlieden die zo jammerlijk aan hun eind kwamen. Wellicht kan de voorzitter met zijn collega ambtsdrager van Dordt deze zaak verhelderen en met name de rol en aandeel in deze kwestie van Willem Tichelaar, barbier uit Piershil

Andere tijden terug naar de onze…

Tevreden constateert het college in de Perspectiefnota 2022-2025 dat het geheel volgens de wens van de raad niet over zijn graf wil regeren. En dat daarom nauwelijks sprake is van nieuw beleid.

Daarbij wordt een subtiele verwijzing gemaakt naar het debat over de besteding van de opbrengst van de aandelen Eneco. Een breed verlangen van de raad is om het uitgeven van dat geld toch vooral over te laten aan de nieuwe raad, na de verkiezingen in maart.

Mijn fractie zou in deze gedachtegang mee kunnen gaan, ware het niet dat deze laatste Perspectiefnota van deze raadsperiode bij nadere beschouwing een erg wankele basis heeft. Er hoeft maar iets nadeligs te gebeuren en de cijfers schieten in het rood.

Voorzitter,

Het is kennelijk niet geheel uit vrije wil dat dit college niet over zijn graf wil regeren. Sterker nog, het komt heel goed uit. Uit de ambtelijke toelichting op de wanhopige zoektocht naar dekkingsmiddelen is ons gebleken dat de cijfers in 2024 alleen zwart kunnen zijn dankzij de toepassing van boekhoudkundige trucjes.

Twee in het oog springende voorbeelden zijn de vrijval van het bedrag dat was gereserveerd voor een mogelijk negatieve herverdeling van het gemeentefonds, en het niet toepassen van een indexering op de uitgavenbudgetten. Beslissingen die zijn gebaseerd op risicovolle aannames.

Voeg dit bij de gesignaleerde risico’s met betrekking tot onder meer de extra uitgaven voor de Jeugdhulp, de onzekerheid over de rijksbijdrage voor verduurzaming en de kosten van de Omgevingswet, waar mijn fractie niet enthousiast over is en waarvoor geen plan B is als deze wet niet wordt ingevoerd. En het is duidelijk dat een nieuwe raad niet blij zal zijn met de erfenis die dit college en deze raad nalaten.

Voorzitter,

Bij het programma Sociaal Domein denkt deze gemeente vanuit de positie van de wetgever en niet uit die van de inwoners. Mijn fractie zou op tal van terreinen andere accenten leggen, maar zeker op dit terrein zouden wij uitgaan van de mensen. Het is voor de samenleving contraproductief als een gemeente zich verschuilt achter de Participatiewet, waarvan inmiddels duidelijk is dat de grenzen ervan stevig zullen worden opgerekt.

Wat de PvdA stoort is de negatieve en vanuit zwart wit denken ingegeven formulering dat de uitgaven voor het sociaal Domein overige beleidsterreinen dreigen weg te drukken. Dit terwijl de beleidsruimte van de gemeente hier klein is, omdat veel op Rijksniveau wordt bepaald. Het wordt op hoger niveau bepaald, maar niet betaald.

Het is ook op dit beleid wachten op de Rijksoverheid. De Jeugdzorg, de WMO en het beleid om inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen worden het kind van de rekening. Juist op de terreinen van de Jeugdzorg, de ouderenzorg, de schulddienstverlening en de armoedebestrijding is het van belang dat de gemeente actief is en beleid formuleert.

Voor de herindeling speelden de Hoeksche Waardse gemeenten geen rol in het beleid voor de Jeugdhulp, niet omdat zij dat niet wilden maar omdat zij te klein waren. Nu de gemeente groot is, de tweede gemeente in deze gemeenschappelijke regeling, pakt Hoeksche Waard die regierol ook niet op.

Onze vraag is op welke termijn zichtbaar zal worden dat onze gemeente greep krijgt op het beleid van deze gemeenschappelijke regeling? 

Ook onze gemeente moet solidair zijn met de gemeenten die dwingend een hogere structurele bijdrage eisen van het Rijk. Denk hierbij aan de afwerende reactie op de uitspraak van de arbitragecommissie die de Vereniging Nederlandse Gemeenten goeddeels in het gelijk heeft gesteld. De demissionaire regering noemt deze dwingende uitspraak een aanbeveling. Er moet een einde komen aan de onduidelijkheid en het Rijk moet de gemeenten op zijn minst voldoende financieren voor de taken die zij hebben.

Voorzitter,

Dat geld zeker voor de verduurzaming. Klimaatneutraal, energieneutraal en circulair worden, plus het stimuleren van biodiversiteit, dat zijn de doelstellingen om de wereld mooier door te kunnen geven aan de volgende generaties. Wij missen nog de echte visie en de te maken keuzes. De tweede helft van dit jaar en 2022 zijn voor het vervolg van dit onderwerp bepalend.

Een belangrijk punt is dat degenen die zelf niet de middelen hebben om te investeren hulp krijgen van de gemeente. De noodzakelijke transitie is voor hen een extra uitdaging. Extra rijksgeld moet eerlijk worden verdeeld en vloeien naar mensen die zelf isolerende en energiebesparende maatregelen niet kunnen financieren. De bescheiden reservering door de gemeente biedt ons niet veel hoop.

De PvdA is natuurlijk wel tevreden met de pilot voor het openbaar vervoer voor de minima, en niet alleen voor ouderen. Dat was per slot van rekening een van de onderdelen van ons initiatiefvoorstel Armoedebeleid, waarvan wij van lieverlee onderdelen uitgevoerd zien worden.

Voorzitter,

Er is de afgelopen tijd een sprekend voorbeeld aan de orde geweest dat duidelijk maakt waar het aan schort in het programma Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. De ontwikkeling van Numansdorp. Daar moet worden gebouwd en worden ontwikkeld, maar met het toenemende aantal verkeersbewegingen weet niemand zich raad.

Ons uitgangspunt is dat het niet mogelijk is om te ontwikkelen zonder dat de mobiliteit op orde is. De A29 krijgt niet meer capaciteit, net zomin als de Heinenoordtunnel en de Haringvlietbrug. De Kiltunnel wordt niet breder en de doorstroming op N217 wordt er heus niet beter op met de aanleg van een parallelweg tussen ’s-Gravendeel en Maasdam.

De infrastructuur is absoluut niet berekend op de zo bejubelde continue bouwstroom van 500 woningen per jaar. Als dat aantal niet zou worden gehaald, heeft dat overigens een negatieve invloed op de begroting. Je kunt vraagtekens zetten bij de haalbaarheid van dat streven en tegelijkertijd constateren dat de opbrengsten essentieel zijn voor de begroting.

Het aantal inwoners zal stijgen van 88.000 naar 92.500. Er zijn dus huizen nodig. En er zal onvermijdelijk meer verkeer zijn. Een gebrekkige ontsluiting heeft onbereikbaarheid tot gevolg. Sluiproutes via kwetsbare dijken bieden geen soelaas. Zonder integrale aanpak, en een adequate ring, los van de dijken, in de Hoeksche Waard, loopt de boel vast. Ook doortrekking van de A4 Zuid is absoluut noodzakelijk om de druk op de doorgaande wegen te verminderen.

En natuurlijk moet er alles aan worden gedaan om het openbaar vervoer te verbeteren, zowel over de weg als met verbindingen via rails. Denk aan het doortrekken van de tram van Barendrecht naar het busstation in Heinenoord, of de metro naar Oud-Beijerland.

Belangrijke vragen in dit verband zijn:

Wat is er tot dusver terechtgekomen van de Mobiliteitsagenda? 

En

Hoe komt het dat het enthousiasme over doortrekking van de A4 Zuid lijkt te zijn verdwenen? 

Onze boodschap is: Wat de gemeente Hoeksche Waard doet, doet zij integraal. Een belangrijke kanttekening bij het bouwen is dat we maximaal inbreiden. Dit college bouwt ook in de groene ruimte en daarmee verkracht hij het gebied. Met betrekking tot de constatering dat de landbouw de economische trekker is van dit gebied, moet ons van het hart dat dit onjuist is. De landbouw is de drager van het landschap, hij bepaalt in combinatie met de natuur de karakteristieke openheid, de weidsheid van ons befaamde polderlandschap.

Voorzitter,

De oververhitting van de woningmarkt heeft dramatische gevolgen voor bijvoorbeeld startende woningzoekenden. Het is goed dat er een starterslening is, maar ook hier vindt de PvdA dat er meer moet gebeuren. Juist in belang van onze inwoners van alle leeftijden die op zoek zijn naar een betaalbaar huis.

In dit verband vraagt de fractie van de PvdA het college werk te maken van het inzetten van leegstaand gemeentelijk vastgoed voor woningbouw. Op welke termijn kan de raad daarvoor een plan verwachten? 

Een ander punt dat mijn fractie zorgen baart is de omvang van de externe inhuur. Wij hebben er alle begrip voor dat de gemeente zich moet laten ondersteunen bij specialistische thema’s zoals duurzaamheid en de energietransitie.

Maar wij wijzen wel op de kosten en de afhankelijkheid van externe partijen. Het risico is groot dat hierdoor onvoldoende wordt gewerkt aan verdere kennisontwikkeling en vakmanschap bij onze eigen ambtenaren. Uiteindelijk moet wat mijn fractie betreft de omvang van de externe inhuur een stuk kleiner worden. Maar wij constateren dat die eerder groeit dan krimpt.

Is onze waarneming juist dat de extra kosten voor de inhuur vrijwel gelijk zijn aan die voor de vervanging van de vacatures? 

Voorzitter,

Velen zijn de afgelopen tijd in de knel geraakt, van ondernemers tot culturele instellingen en sportverenigingen. Wie steun nodig heeft, verdiend dat. En dat kan gaan van financiële steun tot raad en daad. Maar, laten we alert blijven en ervoor zorgen dat niet zal gelden dat wie het hardste roept of het eerst komt voorrang krijgt.

Voorzitter,

Tot slot. Juist de periode na Corona vraagt om perspectief. Maar dat perspectief lijkt bij dit college weg, het lijkt zelfs alsof het zich verschuilt achter deze pandemie. Het college lijkt uitgeregeerd, terwijl we nu juist mensen die in de knel zitten positieve vooruitzichten moeten bieden. Vooral de sociale vraagstukken schreeuwen om goed en helder beleid.

De fractie van de PvdA onderschrijft wat in de Perspectiefnota staat over de urgentie van maatschappelijke opgaven, voor jong en voor oud. Wij hadden liever gezien dat het college tijdens de coronacrisis iets meer had gedaan aan het bestrijden van de sociale en mentale problematiek, maar het is goed dat we in de komende periode zullen werken aan verbetering van het fysiek en mentaal gezonde leven.

De fragiele begroting en de oplopende tekorten maken dat niet tot een gemakkelijke opgave.

Voorzitter, dat waren de huidige tijden op naar (hopelijk) betere tijden!

Vier moties

Na beantwoording door het college en de tweede termijn van de raad heeft de PvdA-fractie twee moties aangehouden tot het najaar, na toezeggingen van het college:

Het gaat om een motie beleidsplan jeugd en de motie beleidsplannen die de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet verplicht stelt. De wethouder heeft toegezegd om de raad te betrekken bij het formuleren van de uitgangspunten in het najaar. De fractie kan dan beoordelen of de moties in deze discussie moeten worden betrokken.

De motie integrale aanpak wonen en mobiliteit van onze fractie is met ruime meerderheid van stemmen aangenomen. De raad heeft op grond van die motie, waarin we constateren dat de ambities met betrekking tot de woningbouw van de gemeente botsen met de huidige infrastructuur, het college opgedragen samenhangend en integraal beleid te formuleren. En dat binnen afzienbare termijn.

De vierde motie van de PvdA heeft de fractie ingetrokken en omgezet in een amendement op het besluit over de Keuzenota beleid accommodaties voor maatschappelijke activiteiten waarover op 13 juli werd besloten.

De fractie ondersteunde de volgende moties:

Over het openbaar vervoer waarin de raad zijn zorgen uitspreekt en pleit voor het behoud van haltes in de dorpskernen. Aan de provincie wordt gevraagd naar mogelijkheden voor extra

investeringen.

Over de bereikbaarheid van de Hoeksche Waard (een motie die we mede hebben ingediend) die wijst op de te verwachten mobiliteitsproblemen die bovenregionaal zullen zijn als gevolg van onder meer de renovatie van de Haringvlietbrug en de komende renovaties van de Heinenoord- en de Kiltunnel. De bereikbaarheid van de Hoeksche Waard komt in gevaar en een crisisorganisatie lijkt wenselijk.

Over het actief grondbeleid die het college oproept om – mede ingegeven door de krapte op de woningmarkt – de onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om daardoor te sturen op ontwikkelingen, het programma en de prijs.

Besluitvormende Raad 13 juli, met een uitloop naar 15 Juli 

Aan de agenda van de besluitvormend werd als agendapunt een interpellatiedebat toegevoegd over de Visie Buitenzomerlanden. Dit was op verzoek van fractie de Burgerbelangen.

Die Visie was op 13 december 2018 vastgesteld door de voormalige gemeente Binnenmaas. Burgerbelangen betoogde dat de raad van Binnenmaas onjuist zou hebben gehandeld en dat de huidige wethouder de raad onjuist zou hebben geïnformeerd.

In het debat, dat zo’n twee uur in beslag nam, werd duidelijk dat de raad van Binnenmaas juist had gehandeld en een rechtmatig besluit had genomen. Ook het verwijt aan het adres van de wethouder bleek onterecht. Het debat ging uit als een nachtkaars en Burgerbelangen trok de motie in die over dit onderwerp boven de markt hing.

De behandeling van het in de Visie Buitenzomerlanden genoemde plan Zonnepark zal volgens de op 1 juli 2021gepresenteerde tijdlijn zijn beslag krijgen. In november/december 2021 zal de raad besluiten over de omgevingsvergunning. Er is ruimte voor wensen en bedenkingen.

Hamerstukken waren de bestemmingsplannen:

  • Buitendijk Land van Esseweg te Strijen,
  • Boomgaard te Mijnsheerenland,
  • Hoekseweg 14 te Strijen,
  • Lievenshof te Oud-Beijerland,

Ook de Actualisatie Financiële verordening, de Achtervangovereenkomst WSWen de vaststelling van de Fractiebudgetten 2020 waren hamerstukken.

Bij het agendapunt Keuzenota beleid accommodaties voor maatschappelijke activiteiten heeft de fractie een amendement ingediend op een van de uitvoeringskeuzes. De strekking van het met een grote meerderheid aangenomen (en voor de stemming overigens al door het college overgenomen) amendement is dat bij de verkoop van vastgoed eerst wordt gekeken of het kan worden ingezet voor woningbouw voor doelgroepen of maatschappelijke activiteiten. Pas daarna mag het op de markt. Tegen het gewijzigde voorstel was uiteindelijk maar één tegenstem.

Op verzoek van de fractie van de PvdA is het raadsvoorstel aangepast. Er stond aanvankelijk dat de raad de Keuzenota zou vaststellen. Dat moest natuurlijk zijn dat de raad de op basis van de Keuzenota gemaakte keuzes zou vaststellen, en niet alle voorliggende mogelijkheden.

Hierna werd de vergadering geschorst, het was rond middernacht, tot donderdag 15 juli. Alleen het voorstel met betrekking tot de Uitwerking programmaplan Duurzaamheid in diverse uitvoeringsprogramma’s en -agenda’s bleef over.

Het programmaplan bestond uit diverse uitvoeringsprogramma’s en agenda’s. Op de beeldvormende vergadering was hier al uitvoerig over gesproken. Op deze vergadering werden de bezwaren over de financiële haalbaarheid en met name de onduidelijkheid over de Rijksbijdrage daarin. De PvdA-fractie was kritisch over de plannen. Onduidelijkheid bleef er over de gehanteerde scenario’s. Ten aanzien van de keuze voor het scenario gaat de voorkeur van het college uit naar een scenario waarin fossiele brandstof blijft bestaan. In principe is energieneutraliteit voor de PvdA onafhankelijkheid van fossiele brandstof.  Nu liep de vergelijking met de andere scenario’s mank. De fractie vond de plannen ook nog weinig onuitgewerkt en concreet.  Een amendement dat werd ingediend dat de plannen maar voor 1 jaar wilde vaststellen nader uitwerken maakte dat er niet beter op. Uiteindelijk heeft de fractie, net als bijvoorbeeld Groen Links en VVD, tegen de uitvoeringsplannen gestemd.